LUISTEREN IN HOOP
Homilie televisie-Mis 5 XI 2024 Friezenkerk Rome (Zondag door het jaar XXXIB)
In de lezingen van deze zondag worden wij opgeroepen te luisteren. Luisteren houdt in zich te openen – jegens elkaar en jegens God. Luisteren betekent aandacht geven, de ander nabij zijn, de ander achten, de ander de moeite waard vinden, zich ondergeschikt maken aan de ander in het luisteren en zo de ander belangrijker vinden dan zichzelf en dat geldt meer nog voor de grote Ander, God Die ons door middel van onze ouders het leven heeft gegund en gegeven als geschenk, geschapen als wij zijn naar Gods beeld en gelijkenis om de wereld te beheren, de natuur te ontginnen, al wat wij aanraken met zorg te bejegenen en te bewaren ten behoeve van alle mensen die na ons komen.
Nog een kleine twee maanden en dan begint het Jubeljaar 2025. ‘De hoop stelt niet teleur’ is de openingszin van de pauselijke bul wegens het Heilige Jaar 2025 dat met de Kerstnacht 2024 aanvangt en wordt besloten op het hoogfeest van Driekoningen 2026. Het motto is: ‘Pelgrims van de hoop’.
‘De hoop stelt niet teleur; want Gods liefde is in ons hart uitgestort door de Heilige Geest Die ons is geschonken.’ Gerechtvaardigd door het geloof leven we in vrede met God, krijgen we toegang tot de genade, ontvangen we de hoop; onze beproevingen leiden tot volharding. En standvastigheid op haar beurt versterkt weer de hoop. Aldus de bemoediging van Paulus aan de Romeinen.
De hoop is het anker van het heil waaraan wij ons vastklampen. ‘De hoop is het veilige en vaste anker van onze ziel.’
De hoop voert ons terstond naar het hoogfeest van de hoop. Dat is Pasen, wanneer Jezus de Christus door de Vader uit de dood wordt opgewekt en niet meer sterft maar het heiligdom van de hemel als onze voorloper binnengaat en de poort daartoe voor ons opent.
Hoop ontstaat in geloof maar is verankerd in liefde. De drie deugden behoren bijeen, maar vinden verankering en bekroning in de liefde. Liefde immers is de grootste van de drie goddelijke deugden. Gezamenlijk worden zij geschraagd door andere deugden zoals matigheid en moed, voorzichtigheid en gerechtigheid. Het vervullen van dergelijke (deugden) bevorderen al dienstbaarheid jegens elkaar en geven al zin aan ons leven. Waarom? Omdat elke deugd zich richt op de ander en niet op zichzelf. Aan anderen denken, leidt van onszelf af en vergroot de verantwoordelijkheid in overleg met elkaar de samenleving en ook de Kerk op te bouwen.
In solidariteit met de ander verdwijnt het gevoel van eigen zinloosheid – een veel voorkomend verschijnsel in onze tijd. Zo worden voor christenen deze wereldlijke deugden al opmaat naar de goddelijke, waarvan de hoop naar verluidt als laatste zou kunnen uitdoven volgens het gevleugelde gezegde: Hoop doet leven, ook eeuwig leven.
En in de hoop luisteren we naar de Heilige Geest en keren terug naar het onderwerp van deze zondag:
‘Luister Israël, volbreng de geboden, voorschriften en bepalingen die God u oplegt en toon op die wijze uw aanhankelijkheid jegens Hem.’
‘Luister Israël, de Heer is onze God, de Heer alleen. Bemin de Heer uw God met geheel uw hart, met geheel uw ziel en met al uw krachten. Prent Zijn geboden in uw hart. Bind die als teken op uw hand en als band op uw hoofd. Leef daarnaar alle dagen van uw leven. Dat maakt geheel uw geluk uit en geeft de zin aan uw leven.’
Geluk is de van zichzelf afwijzende liefde. Levenszin wortelt zich in levensdoel, zoals de geschapen natuur al leert. Geen mens bestaat bij toeval. Elke mens valt het leven toe om het zinvol te leven.
‘Wat is het eerste gebod’, vraagt een Schriftgeleerde aan Jezus. En Jezus haalt de tekst aan uit Deuteronomium die Moses eertijds het volk had voorgehouden: ‘Luister Israël, de Heer onze God is de enige Heer. Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, met geheel uw ziel, met geheel uw verstand en geheel uw kracht.’ En Jezus voegt daaraan deze tekst uit Leviticus toe: ‘Bemin uw naaste als uzelf’ en besluit: ‘Geen ander gebod is voornamer dan deze twee.’
Luister naar God, luister naar elkaar. Open u voor God, open u voor elkaar.
Antoine Bodar, rector van de Friezenkerk.
